معنی ماههای پارسی

فروردین نام نخستین ماه از فصل بهار و روز نوزدهم هرماه در گاهشماری اعتدالی خورشیدی است.در اوستا و پارسیباستان فرورتینام، در پهلوی فرورتین و در فارسی فرورتین گفته شده که به معنای فروردهای پاکان و فروهرهای ایرانیان است.

بنابه عقیده پیشینیان، ده روز پیش از آغاز هرسال فروهر در گذشتگان که با روان و وجدان از تن جدا گشته، برای سرکشی خان و مان دیرین خود فرود می آیند و ده شبانه روز روی زمین به سر می برند. به مناسبت فرود آمدن فروهرهای نیکان، هنگام نوروز را جشن فروردین خوانده اند.فروهران در ده روز آخر سال بر زمین هستند و بامداد نوروز پیش از بر آمدن آفتاب، به دنیای دیگر می روند.

اردیبهشت نام دومین ماه سال و روز دوم هرماه در گاهشماری اعتدالی خورشیدی است. در اوستا اشاوهیشتا و در پهلوی اشاوهیشت و در فارسی اردیبهشت گفته شده که کلمه ای است مرکب از دو جز: جز نخست "اشا" از جمله لغاتی است که معنی آن بسیار منبسط است، راستی و درستی، تقدس، قانون و آئین ایزدی، پاکی و بسیار هم در اوستا به کار برده شده است. جز دیگر "وهیشت" صفت عالی است به معنای بهترین، بهشت فارسی به معنی فردوس از همین کلمه است. در عالم روحانی نماینده صفت راستی، پاکی و تقدس اهورامزداست و در عالم مادی نگهبانی کلیه آتش های روی زمین به او سپرده شده است. در معنی ترکیب لغت اردیبهشت "مانند بهشت" هم آمده است.

کوروش بزرگ و کمک به مردم خوارزم

نشان فروهر به چه معناست؟

از آنجایی که هر کشور و ملتی نشانه و سمبلی ویژه از خود دارند،ایرانیان یکی از کهن ترین مردمانی هستند که سمبلی بسیارشگفت انگیز و سراسر از دانش و فرهنگ و خرد از خود به جای گذاشته اند که با اندوه فراوان بسیاری از ما ایرانیان از آن نا آگاه هستیم . این نشان " فره وشی" یا " فروهر" نام دارد که قدمت آن بیش از 4000 سال تخمین زده شده است . تاریخچه فره وشی ی افروهر به پیش از زایش زرتشت بزرگوار این پیر و فیلسوف خرد و فرهنگ و دانش جهان باز میگردد . سنگ نگاره های شاهنشاهان هخامنشی در کاخهای پرسپولیس و سنگ نگاره های شاهنشاهان ساسانی همه حکایت از آن دارد . نکته بسیار شگفت انگیز این نشان ملی ما ایرانیان آن است که تک تک این نشان دارای مفهوم دانشی نهفته است . اینک به تشریح این نشان ملی می پردازیم.

قرار دادن چهره یک پیرمرد سالخورده در این نگاره اشاره به شخص نیکوکاری و یکتا پرستی دارد که رفتار و ظاهر مرتب وپسندیده اش سرمشق و الگوی دیگر مردمان بوده است و دیگران تجربیات وی را ارج می نهادند.

دست راست نگاره به سوی آسمان دراز شده است که این اشاره به ستایش "دادار هستی اورمزد" خدای واحد ایرانیان دارد که زرتشت در 4000 سال پیش آنرا به جهان هدیه نمود.

چنبره ای ( حلقه ای ) دردست چپ نگاره وجود دارد که نشان از عهد و پیمانی است که بین انسان و اهورامزدا بسته میشود و انسان باید خدای واحد را ستایش کند و همیشه در همه امور وی را ناظر بر کارهای خود بداند . مورخین حلقه های ازدواجی که بین جوانان رد و بدل می شود را برگرفته شده از همین چنبره میدانند آنرا یک سنت ایرانی میدانند که به جهان صادر شده است .

زیرا زن و شوهر نیز با دادن چنبره ( حلقه ) به یکدیگر پیمانی را با هم امضا نموده اند که همیشه به یکدیگر وفادار بمانند. 

بالهای کشیده شده در دو طرف نگاره اشاره به تندیس پرواز به سوی پیشرفت و ترقی در میان انسانهاست و در نهایت امر رسیدن به اورمزد دادار هستی خدای واحد ایرانیان است .

سه قسمتی که روی بالها به صورت طبقه بندی شده قرار گرفته است اشاره به سه دستور جاودانه پیر خرد و دانش جهان "اشو زرتشت" دارد . که بی شک میتوان گفت تا میلیون سال دیگر تا جهان در جهان باقی باشد این سه فرمان پابرجاست و همیشه الگو و راهنمای مردمان جهان است . این سه فرمان که روی لهای فروهر نقش بسته شده همان کردار نیک - گفتار نیک - پندار نیک ایرانیان است .

در میان کمر پیرمرد ایرانی یک چنبره ( حلقه ) بزرگ قرار گرفته شده است که اشاره به " دایره روزگار" و جهان هستی دارد که انسان در این میان قرار گرفته است و مردمان موظف شده اند در میان این چنبره روزگار روشی را برای زندگی برگزینند که پس از مرگ روحشان شاد و قرین رحمت و آمرزش الهی قرار بگیرد.

دو رشته از چنبره ( حلقه ) به پایین آویزان شده است که نشان از دو عنصر باستانی ایران دارد .یکی سوی راست و دیگریسوی چپ.نخست" سپنته مینو" که همان نیروی الهی اهورامزدا است و دیگری "انگره مینو"که نشان از نیروی شر واهریمنی است . انسان در میان دو نیروی خیر و شر قرار گرفته است که با کوچکترین لرزشی به تباهی کشیده می شود ونابود خواهد شد .

پس اگر از کردار نیک - گفتار نیک - پندار نیک پیروی کند همیشه نیروی سپنته مینو در کنار وی خواهد بود و او به کمال خواهد رسید و هم در این دنیا نیک زندگی خواهد کرد و هم در دنیای پسین روحش شاد و آمرزیده خواهد بود .

انتهای لباس پیرمرد سالخورده باستانی ایران که قدمتی بیش از 4000 سال دارد به صورت سه طبقه بنا گذاشته شده است که اشاره به کردار نیک - گفتار نیک - پندار نیک دارد . پس تنها و زیباترین راه و روش نیک زندگی کردن و به کمال رسیدن از دید اشو زرتشت همین سه فرمان است . که دیده می شود امروز جهان تنها راه و روش انسان بودن را که همان پندارهای زرتشت بوده است را برای خود برگزیده است و خرافات و عقاید پوچ را به دور ریخته است.

29 اکتبر روز جهانی کوروش بزرگ بر شما شاد باد

ایرانی، هموطن، باز آمد صدای ابهت، ندای قدرت، آوای صلح و آزادی

برتو شاد باشد این روز به نام جاویدان مرد صلح بشر کوروش بزرگ

من برده داری را برانداختم، به بدبختی آنان پایان بخشیدم
***
فرمان دادم که همه ی مردم درپرستش خدای خود آزاد باشند و آنان را نیازارند
***
فرمان دادم که هیچکس اهالی شهر را از هستی ساقط نکند
***
خدای بزرگ از کردار من خشنود شد...او برکت و مهربانی اش را ارزانی داشت
***
من همه ی شهرهایی را که ویران شده بود از نو ساختم
***
فرمان دادم تمام نیایشگاه هایی که بسته شده بودند را بگشایند
***
همه ی خدایان این نیایشگاه ها را به جاهای خود بازگرداندم
***
و خانه های ویران آنان را آباد کردم
***
همه ی مردم رابه همبستگی فراخواندم
***
من برای همه ی مردم جامعه ای آرام فراهم ساختم وصلح وآرامش رابه تمامی مردم اعطاکردم

************************

تو را این دل سراییست خالصانه………………تویی شاه جهانم عاشقانه
تو با اسب سیاه خود فکندی……………………….تمام خاک دنیا فاتحانه
بود تنها یگان دستی به شمشیر………..که گیرد دست دشمن را نشانه
چه گویم از سپاه و ارتش تو………………….که شد تا قلب یونان آن روانه
اگر مانده کنون این نام ایران……………….ببوسد دست شاهش عاجزانه
منم سرباز تو شاه جهانم……………………….به کردارت به پندارت یگانه
همی گفتار تو گفتار نیک است………………تو دادی درس عدل و عادلانه
قسم خوردم به نامت آریایی…………………..تویی حافظ خاکت هر زمانه
زنم فریاد و گویم نام کوروش………………………. بود تنها سوار جاودانه

جشنهای ایرانیان باستان

مهرگان یا جشن مهر

مهرگان یا جشن مهر پس از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان باستان بوده است این جشن از روز شانزدهم مهر آغاز میشود و شش روز ادامه می یابد و در روز 21 مهر به پایان می رسد نخستین روز جشن را مهرگان عامه و آخرین روز جشن را مهرگان خاصه نامیده می شود.

مهرگان نیز همانند نوروز با مراسم خاص و آداب و رسوم ویژه برگزار میشود. مهر یا میترا در زبان فارسی به معنای فروغ، روشنایی، دوستی، پیوستگی، پیوند و محبت است و ضد دروغ ، دروغگویی، پیمان شکنی و نامهربانی کردن است. فلسفه جشن مهرگان سپاسگزاری از خداوند به خاطر نعمت هایی است که به انسان ارزانی داشته و تحکیم دوستی و محبت میان انسانهاست.  

شکل زیر میز مهرگان را در جشن مهرگان نشان می دهد:

به روز خجسته سرِ مهر ماه 

• به سر بر نهاد آن کـیانی کلاه

زمانه بی اندوه گشت از بدی

 • گرفتند هر کس ره بخردی

دل از داوری‌ها بپرداختند 

• به آیین یکی جشن نو ساختند

نشستند فرزانگان شادکام

 • گرفتند هر یک ز یاقوت جام

میِ روشن و چهره ی شاه نو

 • جهان نو ز داد از سرِ ماه نو

بفرمود تا آتش افروختند

 • همه عنبر و زعفران سوختند

پرستیدن مهرگان دین اوست 

• تن‌آسانی و خوردن آیین اوست

اگر یادگارست ازو ماه و مهر 

• بکوش و به رنج ایچ منمای چهر  

نوروز به از مهرگان،گرچه

هر دو زمانند ، اعتدالی 

  ********************************** 

جشن آبانگان:

در فرهنگ ایرانیان قدیم و زرتشتیان روز دهم آبان، آبان روز نام دارد وقتى نام روز و ماه در فرهنگ زرتشتى یکى شد، جشن برپا مى شود. دهم آبان نیز به جشن آبانگان اختصاص دارد.

آبان به نام آب و فرشته آب است. این فرشته به نام «برزیزد» نیز خوانده مى شود. در اوستا «اپم نپات» و در پهلوى «آبان» گفته مى شود. آب جمع باران است. در اوستا و پهلوى «آپ» و در سانسکریت «آپه» و در فرس هخامنشى «آپى» است. این عنصر مانند عناصر اصلى (آتش، خاک، هوا) در آیین مقدس است و آلودن آن گناه است و براى هر یک از آنها فرشته مخصوصى تعیین شده است.  

 لازم به ذکر است به دلیل اختلاف در تقویم باستانی و امروزی چون شش ماه اول ۳۱ روزه است ۴آبان آبانگان است.

 

 

********************************** 

جشن سده:

جشن سَده، یکی از جشن‌های ایرانی، است که در آغاز شامگاه دهم بهمن‌ماه یعنی آبان روز از بهمن ماه برگزار می‌شود. جشن «سَدَه» بزرگ‌ترین جشن آتش و یکی از کهن‌ترین آیین‌های شناخته شده در ایران باستان است. در این جشن در آغاز شامگاه دهم بهمن‌ماه، همه مردمانِ سرزمین‌های ایرانی بر بلندای کوه‌ها و بام خانه‌ها، آتش‌هایی برمی‌افروخته و هنوز هم کم‌و بیش برمی افروزند. مردمان نواحی مختلف در کنار شعله‌های آتش و با توجه به زبان و فرهنگ خود، سرودها و ترانه‌های گوناگونی را خوانده و آرزوی رفتن سرما و آمدن گرما را می‌کنند. همچنین در برخی نواحی، به جشن‌خوانی، بازی‌ها و نمایش‌های دسته‌جمعی نیز می‌پردازند.  

 

جشن سده یک جشن ملی ایرانیان است و اختصاص به یک دین و گروه ویژه ندارد.

بر آمد به سنگ گران سنگ خرد

 هم آن و هم این سنگ گردید خرد

 فروغی پدید آمد از هر دو سنگ

 دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ

 جهـاندار پیش جهان آفرین

 نیایش همی کرد و خواند آفرین

 که اورا فروغی چنین هدیه داد

 همین آتش آن گاه قبله نهاد

یکی جشن کرد آنشـب و باده خورد

سده نام آن جشن فرخنده کرد.  

جشن ویسنه:

واژه جشن از کلمه «یسنه» اوستایى آمده و این کلمه نیز از ریشه اوستایى مشتق شده که به معناى ستایش کردن است. بنابراین معنى واژه جشن، ستایش و پرستش است.در جشن هاى ایران باستان همیشه شادى و تفریح، با ستایش اهورا مزدا و آفرین و نیایش همراه بود. به این معنى که پیش از آغاز برنامه اصلى جشن، با حضور شرکت کنندگان سرودهایى از اوستا و دعاى آفرینامه خوانده مى شده، سپس برنامه اصلى جشن آغاز مى گردیده. جشن هاى ایران باستان به سه دسته تقسیم مى شوند: جشن هاى سالیانه یا گهنبارها، جشن هاى ماهیانه و جشن هاى متفرقه.

جشن ها یادگارهاى درخشان پدران بیدار دل ما هستند که متاسفانه در طول تاریخ بسیارى از آنها به علت جبر زمان و تعصبات بسیار، از بین رفته و هم اکنون از آنها نمونه هایى بسیار اندک در جامعه ایرانى به چشم مى خورند. ولى این نمونه اندک، نشانه هایى بس بزرگ هستند از اندیشه بلند و طبع ظریف ایرانى، طبعى که خداوند به این قوم ارزانى داشته است.

هدف از برگزارى جشن ها در ایران باستان ستایش پروردگار، گردهمایى مردم، سرور و شادمانى، داد و دهش و بخشش به بینوایان و زیردستان بوده است.

روز جهانی کوروش بزرگ

من از آشفتگیهای جهان خود برآشفتم

به آخر میرسم اما پر از حرفای ناگفتم 

تو دریا زندگی کردم ولی تشنه یک جرعم

منو آزاد زندانی، منو محکوم بی جرمم 

دلیل خواب من شب نیست، تو این روزا زمین گیرم

برای عاشقی حتی نگاهم کن کمی پیرم 

ولی تا یاد تو اینجاست زیر خاکستر آتیشم

همه رفتن پی دنیا و من به تو می اندیشم  

یادمان باشد 29 اکتبر (۷آبان) روز جهانی کوروش کبیر یگانه مرد صلح بشریت  

هنر نزد ایانیان است و بس ...

هنر نزد ایانیان است و بس ...

کوروش بعد از اینکه شوش را پایتخت کرد در حالی که مشغول ساختن شهر پازارگاد"پاسارگاد" بودند شروع به تاسیس مدارس هنری حرفه ای (هنرستان) در ایران نمود و در آغاز یک مدرسه ی هنری در شوش تاسیس کرد و آنگاه در 9 شهر دیگرکه به دست خود وی ساخته شد.

مدارس هنری تاسیس نمودتا اینکه مردم ایران هنر بیاموزند.باید دانست که قبل از کوروش در ایران هنر ایرانی بدان مفهوم که در دوره ی هخامنشی به وجود آمد وجود نداشت.سلاطین ماد ذوق هنری نداشتند و با سایر کشورها هم مرتبط نبودند و فقط از هنر بابل استفاده می کردند.کوروش بعد از اینکه مدارس هنری را به وجود آوردعلاوه بر استفاده از هنرمندان ایرانی از یونان و مصر و بابل نیز هنرمندانی استخدام کردو آنها را در مدارس هنری که در 10 شهر ایران به وجود آورده بود به کار گماشت و چند نفر را نیز به چین فرستادتا از آنجا اسنادان چینی ساز را به ایران آورندو آنها هم در هنرستان مشغول به کار شدند اما باید دانست هنری که در دوره ی کوروش و جانشینان وی در ایران به وجود آمد کاملا رنگ ایرانی داشت و دارای ماهیت ایرانی بود و کلیه ی آثار هنری ایران که از دوره ی هخامنشی به جا مانده چه در قسمت نقاشی و حجاری و چه در قسمت فلز کاری و چینی سازی یک هنر خاص ایرانی استو هنرمندان ایران توانستند سبک ایرانی اصیل به وجود آورندکه در جهان بماند و هر صاحبنظری در نقاشی آن را با یک نگاه بشناسد.

استرابون می گوید:مدارس هنری که کوروش به وجود آورد کارآموزان را برای نقاشی و مجسمه سازی و کاشی سازی و چینی سازی و فلز سازی پرورش می داد ولی بعد از اینکه داریوش به سلطنت رسید در آن مدارس صنایع دیگر هم به کار آموزان آموخته شد از قبیل قالی بافی-نجاری-منبت کاری-پارچه بافی- قلاب دوزی.

هنر اصیل ایرانی در دوره ی کوروش و جانشینان او بر محور دو چیز بود:اول مزدا پرستی و دوم احترام شاه.

از آثار بدست آمده از زیر خاک این دو واقعیت را خواهیم دید که کوروش و جانشینهای او برای ملت خود سرمشق مزدا پرستی بوده اند.

استرابون جغرافیدان معروف می‌نویسد، سنگی بر آرامگاه بود که بر روی آن نوشته شده‌ بود:

ای رهگذر! من کوروش پسر کمبوجیه هستم. من شاهنشاهی پارس را بنیاد گذاشتم و فرمانروای آسیا بودم. بر این گور رشک مبر...

زنان دیروز (باستان)

1.کاساندان :

 پس از شاهنشاه ایران او نخسین شخصیت قدرتمند کشور ایران بوده است . کاساندان تحت نام ملکه ٢٨  کشور آسیایی در کنار همسرش کورش بزرگ حکمرانی میکرده است. مورخین یونانی (گزنفون) از وی به نیکی و بزرگ منشی یاد کرده است. 

2. آتوسا 

زنی که تاریخ بارها و بارها در تاریخ از او یاد شده آتوسا، دختر کوروش است که همسر داریوش شد و تاثیر فراوانی بر تاریخ ایران گذاشت. در آن هنگامه بود که رسم شد زن شاهنشاه بانوی ایران شود و همان هنگامه آتوسا بود که همسر شاهنشاه را ملکه نامیدند. آتوسا مهر فراوانی به آموختن و آموزاندن داشت کلاس برپا می کرد و آن چه را که آموخته بود با پیرامونیانش می آموزاند. به اندازه ای مردم را دوست می داشت و با مردم یکرنگ و مهربان بود که ایرانیان در آن هنگام به وی مادر ایران لقب داده بودند. ملکه بیش از ٢٨ کشور آسیایی در زمان امپراتوری داریوش. هرودوت پدر تاریخ از وی به نام شهبانوی داریوش بزرگ یاد کرده است و آتوسا را چندین بار در لشگرکشی ها داریوش یاور فکری و روحی داریوش دانسته است.  

3. فــرخ رو 

نام او به عنوان نخستین بانوی وزیر در تاریـــــخ ایران ثبت شده است.از او اطلاعات چندانی در دسترس نیست با این وجود می دانیم وی از طبقه عام کشوری به مقام وزیری امپراتوری ایران رسید.

4. آرتادخت 

وزیر خزانه داری و امور مالی دولت ایران در زمان شاهنشاهی اردوان چهارم اشکانی به گفته کتاب اشکانیان اثر دیاکونوف روســــی خاور شناس بزرگ . او مالیات ها را سامان بخشید و در اداره امور مالی کوچکتـــــرین خطایی مرتکب نشدو اقتصاد امپراتوری پارتیان را رونق بخشید.

چنانچه برآمده است از کارهای بزرگ او در گردآوری دارایی کشور و دیگری جلوگیری از هزینه های بیهوده به ویژه درباریان و دیگری گرفتن باج و خراج از درآمد توانگران بوده است.

5. یوتاب :

 سردار زن ایرانی که خواهر آریوبرزن سردار نامدار ارتش شاهنشاهی داریوش سوم بوده است. وی درنبرد با اسکندر گجستک همراه آریوبرزن فرماندهی بخشی از ارتش را بر عهده داشته است او در کوههای بختیاری راه را بر اسکندر بست . ولی یک ایرانی راه را به اسکندر نشان داد و او از مسیر دیگری به ایران هجوم آورد . از او به عنوان شاه آتروپاتان ( آذربایجان ) در سالهای ٢٠ قبل از میلاد تا ٢٠ پس از میلاد نیز یادشده است. با اینهمه هم آریوبرزن و هم یوتاب در راه وطن کشته شدند و نامی جاوید از خود برجای گذاشتند.

6. آرتمیز :

 نخستین و تنها زن دریاسالار جهان تا به امروز. او به سال ۴٨٠ پیش از میلاد به مقام دریاسالاری ارتش شاهنشاهی خشیارشاه رسید و در نبرد ایران و یونان ارتش شاهنشاهی ایران را از مرزهای دریایی هدایت می کرد. تاریخ نویسان یونان او را در زیبایی – برجستگی و متانت سرآمد همه زنان آن روزگار نامیده اند.آرتمیس نیز درست میباشد.

7. آزرمی دخت :

 شاهنشاه زن ایرانی در سال ۶٣١ میلادی. او دختر خسرو پرویز بود که پس از” گشتاسب بنده” بر چندین کشور آسیایی پادشاهی کرد. آذرمیدخت سی و دومین پادشاه ساسانی بود . واژه این نام به چم ( معنی) پیر نشدنی و همیشه جوان است.

8.آذرآناهید :

 ملکه ملکه های امپراتوری ایران در زمان شاهنشاهی شاپور یکم بنیانگذار سلسله ساسانی . نام این ملکه بزرگ و اقدامات دولتی او در قلمرو ایران در کتیبه های کعبه زرتشت در استان فارس بارها آمده است و او را ستایش کرده است . (٢۵٢ ساسانیان)

9. پرین :

بانوی دانشمند ایرانی . او دختر کیقباد بود که در سال ٩٢۴ یزدگردی هزاران برگ از نسخه های اوستا را به زبان پهلوی برای آیندگان از گوشه و کنار ممالک آریایی گردآوری نمود و یکبار کامل آنرا نوشت و نامش در تاریخ ایران زمین برای همیشه ثبت گردیده است . از او چند کتاب دیگر گزارش شده است که به احتمال زیاد در آتش سوزی های سپاه اسلام از میان رفته است

10. زربانو :

سردار جنگجوی ایرانی . دختر رستم و خواهر بانو گشسب . او در سوار کاری زبده بوده است که در نبردها دلاوری ها بسیاری از خود نشان داده است. تاریخ نام او را جنگجویی که آزاد کننده زال – آذربرزین و تخوار از زندان بوده است ثبت کرده

11. گردآفرید :

 یکی دیگر از پهلونان سرزمین ایران . تاریخ از او به عنوان دختر گژدهم یاد میکند که بالباسیمردانه با سهراب زور آزمایی کرد . فردوسی بزرگ از او به نام زنی جنگجو و دلیر از سرزمین پاکان یادمیکند

12. آریاتس : یکی از سرداران مبارز هخامنشی ایران در سالهای پیش از میلاد . مورخین یونانی در چند جا نامیکوتاه از وی به میان آورده اند

13. گردیه : بانوی جنگجوی ایرانی . او خواهر بهرام چوبینه بود . فردوسی بزرگ از او به عنوان هسمرخسروپرویز یاد کرده که در چند نبردها در کنار شاهنشاه قرار داشته است و دلاوری بسیاری از خود نشان دادهاست . ( ساسانی ٣۴٨ + شاهنامه فردوسی )٢٧۴

14. هلاله : پادشاه زن ایرانی که به گفته کتاب دینی و تاریخی بندهش ( ٣٩١ یشتها ۱+۲۷۴ یشتها ۲)کیانیان بر اریکه شاهنشاهی ایران نشست . از او به عنوان هفتمین پادشاه کیانی یاد شده است که نامش را “همایچهر آزاد” ( همای وهمون ) نیز گفته اند . او مادر داراب بود و پس از “وهومن سپندداتان” بر تخت شاهنشاهیایران نشست . وی با زیبایی تمام سی سال پادشاه ایران بود و هیچ گزارشی مبنی بر بدکردار بودن وی و ثبتقوانین اشتباه و ظالمانه از وی به ثبت نرسیده است

15. پوران دخت:

شاهنشاه ایران در زمان ساسانی. وی زنی بود که بر بیش از 10 کشور آُسیایی حکومت میکرد او پس از اردشیر شیرویه به عنوان بیست و پنجمین پادشاه ساسانی بر اریکه شاهنشاهی ایران نشست و فرامانروایی نمود.

16. شیرین :

 شاهزاده ارمنی . ارمنستان یکی از شهرهای کوچک ایران بود و شاه ارمنستان زیر  نظر شاهنشاه ایران . خسرو پرویز و شیرین حماسه ای از خود ساختند که همیشه در تاریخ ماندگار ماند . شیرین از خسرو ۴ فرزند به نامهای نستور – شهریار – فرود و مردانشه بدنیا آورد که هر چهار فرزند وی در زندان کشته شدند.

سپس او سر بر بالین ( جسد بی جان ) خسرو نهاند و با خوردن زهری عشقش به خسرو را جاودانه ساخت و هردو جان باختند.

17. بانو گشنسب :

دختر دیگر رستم  خواهر زربانوی دلیر . نام بانو گشنسب جنگجو در برزونامه و بهمن نامه بسیار آمده است . یکی از مشهورترین حکایت های او نبرد سه گانه فرامرز – رستم و بانوگشنسب است . او منظومه ای نیز به نام خود دارد که هم اکنون نسخه ای از آن در کتابخانه ملی پاریس و در کتابخانه ملی بریتانیا موجود است.

آیا می دانید. . .؟؟!

آیا میدانید : 29 اکتبر روز جهانی کوروش کبیر است و این روز فقط در تقویم ایران نیست؟
آیا میدانید : چند سال دیگر ، با نابودی کامل تخت جمشید باید سپاسگذار کشورهایی چون فرانسه باشیم که چندی از تخت جمشید را در موزه های خود حفظ کردند.  

 

آیا میدانید: اولین سیستم استخدام دولتی به صورت لشگری و کشوری به مدت ۴۰سال خدمت و سپس بازنشستگی و گرفتن مستمری دائم را کورش کبیر در ایران پایه گذاری کرد. 

آیا میدانید : کمبوجیه فرزند کورش بدلیل کشته شدن ۱۲ ایرانی در مصر و اینکه فرعون مصر به جای عذر خواهی از ایرانیان به دشنام دادن و تمسخر پرداخته بود ، با ۲۵۰ هزار سرباز ایرانی در روز ۴۲ از آغاز بهار ۵۲۵ قبل از میلاد به مصر حمله کرد و کل مصر را تصرف کرد و بدلیل آمدن قحطی در مصر مقداری بسیار زیادی غله وارد مصر کرد . اکنون در مصر یک نقاشی دیواری وجود دارد که کمبوجیه را در حال احترام به خدایان مصر نشان میدهد. او به هیچ وجه دین ایران را به آنان تحمیل نکرد و بی احترامی به آنان ننمود.

آیا میدانید : داریوش کبیر با شور و مشورت تمام بزرگان ایالتهای ایران که در پاسارگاد جمع شده بودند به پادشاهی برگزیده شد و در بهار ۵۲۰ قبل از میلاد تاج شاهنشاهی ایران رابر سر نهاد و برای همین مناسبت ۲ نوع سکه طرح دار با نام داریک ( طلا ) و سیکو ( نقره) را در اختیار مردم قرار داد که بعدها رایج ترین پولهای جهان شد.
آیا میدانید : داریوش کبیر طرح تعلیمات عمومی و سوادآموزی را اجباری و به صورت کاملا رایگان بنیان گذاشت که به موجب آن همه مردم می بایست خواندن و نوشتن بدانند که به همین مناسبت خط آرامی یا فنیقی را جایگزین خط میخی کرد که بعدها خط پهلوی نام گرفت. 

 

آیا میدانید : داریوش در پاییز و زمستان ۵۱۸ - ۵۱۹ قبل از میلاد نقشه ساخت پرسپولیس را طراحی کرد و با الهام گرفتن از اهرام مصر نقشه آن را با کمک چندین تن از معماران مصری بروی کاغذ آورد. 

 آیا میدانید : کوروش کبیر بعد از تصرف بابل ۲۵ هزار یهودی برده را که در آن شهر بر زیر یوغ بردگی شاه بابل بودند آزاد کرد.

آیا میدانید : داریوش در سال دهم پادشاهی خود شاهراه بزرگ کورش را به اتمام رساند و جاده سراسری آسیا را احداث کرد که از خراسان به مغرب چین میرفت که بعدها جاده ابریشم نام گرفت.
آیا میدانید : اولین بار پرسپولیس به دستور داریوش کبیر به صورت ماکت ساخته شد تا از بزرگترین کاخ آسیا شبیه سازی شده باشد که فقط ماکت کاخ پرسپولیس ۳ سال طول کشید و کل ساخت کاخ ۸۰ سال به طول انجامید.

آیا میدانید : داریوش برای ساخت کاخ پرسپولیس که نمایشگاه هنر آسیا بوده ۲۵ هزار کارگر به صورت ۱۰ ساعت در تابستان و ۸ ساعت در زمستان به کار گماشته بود و به هر استادکار هر ۵ روز یکبار یک سکه طلا ( داریک ) می داده و به هر خانواده از کارگران به غیر از مزد آنها روزانه ۲۵۰ گرم گوشت همراه با روغن - کره - عسل و پنیر میداده است و هر ۱۰ روز یکبار استراحت داشتند.  

آیا میدانید : داریوش در هر سال برای ساخت کاخ به کارگران بیش از نیم میلیون طلا مزد می داده است که به گفته مورخان گران ترین کاخ دنیا محسوب میشده . این در حالی است که در همان زمان در مصر کارگران به بیگاری مشغول بوده اند بدون پرداخت مزد که با شلاق نیز همراه بوده است.

آیا میدانید : تقویم کنونی ( ماه ۳۰ روز ) به دستور داریوش پایه گذاری شد و او هیاتی را برای اصلاح تقویم ایران به ریاست دانشمند بابلی "دنی تون" بسیج کرده بود . بر طبق تقویم جدید داریوش روز اول و پانزدهم ماه تعطیل بوده و در طول سال دارای ۵ عید مذهبی و ۳۱ روز تعطیلی رسمی که یکی از آنها نوروز و دیگری سوگ سیاوش بوده است.
آیا میدانید : داریوش پادگان و نظام وظیفه را در ایران پایه گزاری کرد و به مناسبت آن تمام جوانان چه فرزند شاه و چه فرزند وزیر باید به خدمت بروند و تعلیمات نظامی ببینند تا بتوانند از سرزمین پارس دفاع کنند.

آیا میدانید : داریوش برای اولین بار در ایران وزارت راه - وزارت آب - سازمان املاک -سازمان اطلاعات - سازمان پست و تلگراف ( چاپارخانه ) را بنیان نهاد. آیا میدانید : اولین راه شوسه و زیر سازی شده در جهان توسط داریوش ساخته شد.

آیا میدانید : داریوش برای جلوگیری از قحطی آب در هندوستان که جزوی از امپراطوری ایران بوده سدی عظیم بروی رود سند بنا نهاد. 

 آیا میدانید : فیثاغورث که بدلایل مذهبی از کشور خود گریخته بود و به ایران پناه آورده بود توسط داریوش کبیر دارای یک زندگی خوب همراه با مستمری دائم شد.  

اشعار در وصف کوروش

اشعار در  وصف کوروش: 

تو را این دل سراییست خالصانه………………تویی شاه جهانم عاشقانه
تو با اسب سیاه خود فکندی……………………….تمام خاک دنیا فاتحانه 

بود تنها یگان دستی به شمشیر………..که گیرد دست دشمن را نشانه
چه گویم از سپاه و ارتش تو………………….که شد تا قلب یونان آن روانه
اگر مانده کنون این نام ایران……………….ببوسد دست شاهش عاجزانه
منم سرباز تو شاه جهانم……………………….به کردارت به پندارت یگانه
همی گفتار تو گفتار نیک است………………تو دادی درس عدل و عادلانه 

قسم خوردم به نامت آریایی…………………..تویی حافظ خاکت هر زمانه 

زنم فریاد و گویم نام کوروش………………………. بود تنها سوار جاودانه 

**********************************

 هرگز نخواب کوروش!

 دارا جهان ندارد                 سارا  زبان ندارد

رستم در این هیاهو             گرز گران ندارد

روز وداع خورشید             زاینده رود خشکید  

زیرا دل سپاهان                نقش جهان ندارد   

بر نام پارس دریا               نامی دگر نهادند      

گوییکه آرش ما                تیرو کمان ندارد             

 دریای مازنی ها              بر کام دیگران شد

دارا کجای کاری؟            دزدان سرزمینت

بر بیستون نوشتند          اینجا خدا ندارد ! !

هرگز نخواب کوروش!     

بی نام تو وطن نیز        نام ونشان ندارد . . .   

************************** 

آرام بخواب کوروش!
دشمنان فرزند نمایت، تشنگی خاک به معرفت را در آب غرق خواهند کرد، آوازه ات اگر چه بلند و فرامین ات اگر چه جهانی
اندیشه هایت اگر چه انسانی اما خصم بداندیشان حتی به سهم ناچیز تو از دنیای خاکی هم رحم نمی کند.
آرام بخواب کوروش!
اگر دو هزار و پانصد سال آسمان آبی به تماشای مقبره ات می بالید،از این پس آبی آب، تو را در آغوش خواهد کشید.
آرام بخواب کوروش!
اگر روزی دختران و زنانت را با حقارت و اسارت در بیابانهای خشک و سوزان به نمایش میگذاشتند، امروز نیز آن تاریخ در بیابانهای زرق و برق گرفته تکرار میشود.
آرام بخواب کوروش!
اگر روزی بیگانگان ، خاکت را به توبره میکشیدند امروز سفیران غم و نکبت خود این کار را میکنند . . . ! چه سر گذشت غم انگیزیست کوروش، فرزندان بی انصافت مهربانی تو را کجا جا گذاشته اند؟ گویا فراموش کردن ندای جهانی صلح تو
برای فرزندانت آسانتر از گردن نهادن به خشم تمدن سوزان بوده است، چگونه در خرابه های تو و در بقایای کتیبه های نابود شده ات،
بر دشمنان زبون نماز گزارم . . .   

************************** 

 

گردی  از  راهی  نمی  خیزد  سواران  را  چه  شد        مرده اند  از  بیم  یاران  نامداران را چه شد
از    هجوم    تازیان    شوم    قلب    من    گرفت      شیرمردان دیارم بابکانم خسروانم را چه شد
دور   تا   دورم    همه    اعراب   خیمه   می  زنند      دوستان  ما  کجا  رفتند  یاران  را  چه  شد
هر   کجا   سوز   جگرها   هست   و   تاراج   مکان      روح  ایرانی   و   بوی  آریایی  را   چه   شد
زیر   ظلم   لشکر   اعراب    پشت   من    شکست   کاوه لشکر شکن کو  شهسواران را  چه  شد
جزصدای گنگ وبی مفهوم چیزی نمی آید به گوش      آریاییها  کجا  رفتند  فارسبانان  را  چه شد
لشکر    اعراب    به   قلب   سرزمین    ما   رسید       رستم  و  گودرز  کو اسفندیاران را  چه شد 

**************************  

 

از دل ویرانهای تخت جمشید
از میان یادهای فرٌ جمشید
از دل خاک گوهربار نیاکان
امپراطوری بی‌همتای ایران
یک صدایی خسته اما پر وقاربانگ می‌آرد  

منم کوروش .. شه و شاهنشه ایران

 درودم بر تو ای کوروش
تو ای دادار هر چه داد
تو ای کوبندۀ بیداد
تو ای فریاد آبادی
تو ای آغاز آزادی
تو ای خورشید بی‌پایان
الا شاهنشه ایران....
درود قوم موسی راز قلب کشور داوود پذیرا باش
شهنشاها....:
گر چه فرزندان ایران حرمت و یاد تو را گم کرده‌اند اینک
گرچه در جای عزیز مهر یزدان
کیش بیگانه به منزل کرده‌اند اینک
گر چه نیک گفتار و نیک پندار و نیک کردار یزدان را
فراموش کرده‌اند اینک
بدان کورش شه ایران که قوم و ملت موسی
سر تعظیم به در گاهت فرومی‌آورد امروز
به پاس نام آزادی که بر نامت نگین گشته
به یاد مهر انسانی که در جانت اجین گشته
به پاس دولت بخشنده وجدان
به پاس مهر شاهنشاهی ایران
شهنشاها...:  

جلال و حرمت روح و روانت رابه قلب و دیدۀ
آکنده خواهیم کرد.

متن سنگ قبر کوروش بزرگ

 

دعای داریوش بزرگ در حق سرزمین ایران:
اهورامزدا این سرزمین را، این مرزوبوم را، از کینه ،از دشمن، از دروغ و از خشکسالی حفظ کند.

متن سنگ قبر کوروش کبیر
کوروش قبل از مرگش با هوشیاری و ذکاوت خاصی وصیت به دفن خود و مادرش ماندانا در مکانی دست نیافتنی می نماید.اسکندر مقدونی پس از غارتهای فراوان و تخریب مکانهای ایرانیان به قبر کوروش میرسد و در صدد اهانت به مدفن او برمی آید که در نهایت تعجب به کتیبه ای داخل معبد میرسد که کوروش خطاب کرده: اینجا ملک فرمانروائی من است ...
...اینجا ملک دلیران است و این ملک هیچ خائن و غارتگری را نمی پذیرد...و مطالبی که حاکی از سلطه مستحکم کوروش و ایرانیان بر سرزمین پارس دارد.و اسکندر ناموفق منصرف میشود.بعدها اعراب روی آن کتیبه خطوط عربی و آیه های قرآن حکاکی میکنند که هنوز هم برجاست.دلیل سلامتی نسبی مقبره کوروش نیز بدان جهت است که با حمله عربها به منطقه پارسه و پاسارگاد ساکنین بازمانده آنجا قبر کوروش را مقبره مادر حضرت سلیمان (ع) ذکر نموده تا متجاوزین از تخریب مکان منصرف شوند. 

  

متن روی سنگ قبر
من کوروش هستم ، شاه هخامنشی، ای مردی که هر که هستی و از هر کجا می آیی، زیرا میدانم که خواهی آمد، من کوروش هستم که به ایرانیان شاهنشاهی بخشید . با من مشاجره مکن یگانه چیزی که هنوز برای من باقی مانده است، یک مشت خاک ایران است که پیکر مرا پوشانده ! ! ! 

روایتهای مربوط به کوروش بزرگ

 

 امپراطور یونان به کوروش بزرگ گفت: ما برای شرف میجنگیم شما برای پول. کوروش پاسخ داد:" هرکس  برای نداشته هایش میجنگد. 

**************************

 استرابون که با اسکندر به ایران آمد و مقبره کوروش را دید می گوید:

 اسکندر بعد از اینکه مقابل مقبره رسید همانطور که در معبد خدایان یونانی رعایت احترام میکرد مراسم احترام  را بجا آورد و به کسانی که اطرافش بودند گفت:

 این کسی است که بزرگترین پادشاه جهان بود و امیدوارم خدایان به من توفیق دهند که مثل او شوم. 

**************************

 روزی دختری به کوروش کبیر گفت من عاشق تو هستم.کوروش گفت لیاقت شما برادر من است که خیلی از  من زیباتر است و اکنون پشت سر شما ایستاده.دختر برگشت و عقب را نگاه کرد اما کسی را ندید آنگاه  کوروش گفت اگر شما عاشق من بودید هرگز پشت سرتان را نگاه نمیکردید...!!! 

**************************

 فرمان دادم بدنم را بدون تابوت ومومیایی به خاک سپارند، تـا تـکــه تـکــه ی بـدنـم قـسـمـتـی از خـاک  ایـران شــود. 

**************************

 کوروش

 مردی که اعتقاد داشت : بردلها حکومت میکند نه برسرزمین ها

 ز پارس برآمدم. از پارسوماش. این گفته من است. کوروش پسر ماندانا و کمبوجیه. من کوروش هخامنش  فرمان دادم که بر مردمان ملال نرود. زیرا ملال مردمان ملال من است و شادمانی مردمان شادمانی من. بگذارید هرکس به آیین خویش باشد. زنان را گرامی بدارید. فرودستان را دریابید و هرکس به تکلم قبیله خویش سخن گوید. گسستن زنجیرها آرزوی من است. ما شب و شقاوت را خواهیم زدود، زندگی را ستایش خواهیم کرد. تا هست سرزمین من آسمانی باد. که در او رودهای بسیاری جاری است. ما دامنه ها و دشت هایی داریم دریا وار. سحرآمیز، سرسبز و برکت خیز و شما را گفتم این بهشت بی گزند را گرامی بدارید. سرزمین من توان شکفتنش بسیار است. سرزمین من، مادر من است. تا هست خنده شادی خیز کودکان خوش باد، تا هست شهریاری بانوان و آواز خنیاگران خوش باد. تا هست رودها بسیارتر و بسیارتر باد. از اندوه و عزا به دور باد سرزمین من. تا هست هرگز دلتنگی به دیدارتان نیاید. تا هست اندوه آدمیان مرده باد. به یادتان می آورم بهترین ارمغان آدمی آزادی است. باشد که تا هست از خان و مان ملتم عطر و ترانه برخیزد. مردمان ما شایسته آرامش و آزادی اند، مردمان ما شایسته شادمانی و ترانه اند. مردمان ما شایسته عدالت و علاقه اند، دودمانتان در آرامش، زندگی هاتان دراز، و  آینده تان روشن تر از امروز باد، این آرزوی من است. 

**************************

 روزی بزرگان ایرانی وموبدان زرتشتی از کوروش بزرگ خواستند که برای ایران زمین نیایش کند و ایشان اینگونه فرمود:

 خداوندا ، اهورا مزدا ، ای بزرگ آفریننده این سرزمین بزرگ، سرزمینم ومردمم را از دروغ و دروغگویی به دور بدار...!پس از اتمام نیایش عده ای در فکر فرو رفتند و از شاه ایران پرسیدند که چرا این گونه نیایش نمودید؟! فرمودند : چه باید می گفتم؟

 یکی گفت : برای خشکسالی نیایش مینمودید ! کوروش بزرگ فرمودند: برای جلو گیری از خشکسالیانبارهای آذوقه وغلات می سازیم... دیگری اینگونه گفت : برای جلوگیری از هجوم بیگانگان نیایش می کردید !پاسخ شنید : قوای نظامی را قوی میسازیم واز مرزها دفاع می کنیم...عده ای دیگر گفتند : برای جلوگیری از سیلهای خروشان نیایش می کردید !پاسخ دادند : نیرو بسیج میکنیم وسدهایی برای جلوگیری از هجوم سیل می سازیم...وهمینگونه پرسیدند وبه همین ترتیب پاسخ شنیدند...تا این که یکی پرسید : شاهنشاها ! منظور شما از این گونه نیایش چه بود؟!کوروش تبسمی نمود واین گونه پاسخ داد : من برای هر پرسش شما ، پاسخی قانع کننده آوردم ولی اگر روزی یکی از شما نزد من آید و دروغی گوید که به ضرر سرزمینم باشد من چگونه از آن باخبر گردم واقدام واقدام نمایم؟!پس بیاییم از کسانی شویم که به راست گویی روی آورند ودروغ را از سرزمینمان دور سازیم که هر عمل زشتی صورت گیرد ، اولین دلیل آن دروغ است. 

  

 زمانی گزروس به کوروش بزرگ گفت چرا از غنیمت های جنگی چیزی را برای خود بر نمی داری و همه را به سربازانت می بخشی...  کوروش گفت اگر غنیمت های جنگی را نمی بخشیدیم الان دارایی من چقدر بود؟ گزروس عددی را با معیار آن زمان گفت. کوروش یکی از سربازانش را صدا زد و گفت برو به مردم بگو کوروش برای امری به مقداری پول و طلا نیاز دارد.

 سرباز در بین مردم جار زد و سخن کوروش را به گوششان رسانید. مردم هرچه در توان داشتند برای کوروش فرستادند. وقتی که مالهای گرد آوری شده را حساب کردند ، از آنچه کزروس انتظار داشت بسیار بیشتر بود.کوروش رو به کزروس کرد و گفت :

 ثروت من اینجاست، اگر آنها را پیش خود نگه داشته بودم ، همیشه باید نگران آنها بودم.

**************************

 لشکر ایران آماده جنگ شده و سواران پا بر رکاب اسب ، کورش پادشاه ایران از نزدیکان خداحافظی کرده و قصد راهبری سپاه ایران را داشت . یکی از نزدیکان خبر آورد همسر سربازی چهار فرزند بدنیا آورده ، فروانروای ایران خندید و گفت این خبر خوش پیش از حرکت سپاه ایران بسیار روحیه بخش و خوش یمن است . دستور داد پدر کودکان لباس رزم از تن بدر آورده به خانه اش برود پدر اشک ریزان خواهان همراهی فرمانروای ایران بود . فرمانروا با خنده به او گفت نگهداری و پرورش آن چهار کودک از جنگ هم سخت تر است . می گویند وقتی سپاه پیروز ایران از جنگ باز گشت کورش تنها سوغاتی را که با خود به همراه آورده بود چهار لباس زیبا برای فرزندان آن سرباز بود . این داستان نشان می دهد کورش پادشاه ایران ، دلی سرشار از مهر در سینه داشت. ارد بزرگ فیلسوف کشورمان می گوید : فرمانروای مردمدار ، مهر خویش را از کسی دریغ نمی کند. 
  می گویند سالها بعد آن چهار کودک سربازان رشیدی شدند ، آنها نخستین سربازان سپاه ایران بودند که از دیوارهای آتن گذشته و وارد پایتخت یونان شدند . نکته جالب آن است که یکی از آن چهار کودک دختر بود و نامش پارمیس که از نام دختر ارشد کورش بزرگ اقتباس شده بود.

**************************

 روزی که کوروش بزرگ وارد شهر صور شد یکی از برجسته ترین کمانداران سرزمین فینیقیه (که صور از شهرهای آن بود) تصمیم گرفت که کوروش را به قتل برساند.آن مرد به اسم “ارتب” خوانده میشد و برادرش در یکی از جنگها به دست سربازان کوروش به قتل رسیده بود.کوروش در آن روز به طور رسمی وارد صور شده بود و پیشاپیش او، به رسم آن زمان ارابه آفتاب را به حرکت در میآوردند و ارابه آفتاب حامل شکل خورشید بود و شانزده اسب سفید رنگ که چهار به چهار به ارابه بسته بودند آن را میکشید و مردم از تماشای زینت اسبها سیر نمیشدند…
هیچ کس سوار ارابه آفتاب نمی شد و حتی خود کوروش هم قدم در ارابه نمی گذاشت و بعد از ارابه آفتاب کوروش سوار بر اسب می آمد. از آنجا که پادشاه ایران ریش بلند داشت و در اعیاد و روزهای مراسم رسمی، موی ریش و سرش را مجعد می کردند و با جواهر می آراستند .
کوروش به طوری که افلاطون و هرودوت و گزنفون و دیگران نوشته اند علاقه به تجمل نداشت و در زندگی خصوصی از تجمل پرهیز می کرد، ولی می دانست که در تشریفات رسمی باید تجمل داشته باشد تا اینکه آن دسته از مردم که دارای قوه فهم زیاد نیستند تحت تاثیر تجمل وی قرار بگیرند. در آن روز کوروش، از جواهر می درخشید و اسبش هم روپوش مرصع داشت و به سوی معبد “بعل” خدای بزرگ صور می رفت و رسم کوروش این بود که هر زمان به طور رسمی وارد یکی از شهرهای امپراطوری ایران(که سکنه آن بت پرست بودند) می گردید، اول به معبد خدای بزرگ آن شهر می رفت تا اینکه سکنه محلی بدانند که وی کیش و آیین آنها را محترم می شمارد .
در حالیکه کوروش سوار بر اسب به سوی معبد میرفت “ارتب” تیرانداز برجسته فینیقی وسط شاخه های انبوه یک درخت انتظار نزدیک شدن کوروش را میکشید !
در صور، مردم می دانستند که تیر ارتب خطا نمی کند و نیروی مچ و بازوی او هنگام کشیدن زه کمان به قدری زیاد است که وقتی تیر رها شد از فاصله نزدیک، تا انتهای پیکان در بدن فرو می رود. در آن روز ارتب یک تیر سه شعبه را که دارای سه پیکان بود بر کمان نهاده انتظار نزدیک شدن موسس سلسله هخامنشی را می کشید و همین که کوروش نزدیک گردید، گلوی او را هدف ساخت و زه کمان را بعد از کشیدن رها کرد .
صدای رها شدن زه، به گوش همه رسید و تمام سرها متوجه درختی شد که ارتب روی یکی از شاخه های آن نشسته بود. در همان لحظه که صدای رها شدن تیر در فضا پیچید، اسب کوروش سر سم رفت .
اگر اسب در همان لحظه سر سم نمی رفت تیر سه شعبه به گلوی کوروش اصابت می کرد و او را به قتل می رسانید. کوروش بر اثر سر سم رفتن اسب پیاده شد و افراد گارد جاوید که عقب او بودند وی را احاطه کردند و سینه های خویش را سپر نمودند که مبادا تیر دیگر به سویش پرتاب شود، چون بر اثر شنیدن صدای زه و سفیر عبور تیر، فهمیدند که نسبت به کوروش سوءقصد شده است و بعد از این که وی را سالم دیدند خوشوقت گردیدند، زیرا تصور می نمودند که کوروش به علت آنکه تیر خورده به زمین افتاده است .
در حالی که عده ای از افراد گارد جاوید کوروش را احاطه کردند، عده ای دیگر از آنها درخت را احاطه کردند و ارتب را از آن فرود آوردند و دست هایش را بستند …
کوروش بعد از اینکه از اسم و رسم سوءقصد کننده مطلع گردید گفت که او را نگاه دارند تا اینکه بعد مجازاتش را تعیین نماید و اسب خود را که سبب نجاتش از مرگ شده بود مورد نوازش قرار داد و سوار شد و راه معبد را پبش گرفت و در آن معبد که عمارتی عظیم و دارای هفت طبقه بود مقابل مجسمه بعل به احترام ایستاد. کوروش بعد از مراجعت از معبد، امر کرد که ارتب را نزد او بیاورند و از وی پرسید برای چه به طرف من تیر انداختی و می خواستی مرا به قتل برسانی؟
  ارتب جواب داد ای پادشاه چون سربازان تو برادر مرا کشتند من می خواستم انتقام خون برادرم را بگیرم و یقین داشتم که تو را خواهم کشت، زیرا تیر من خطا نمی کند و من یک تیر سه شعبه را به سوی تو رها کردم، ولی همین که تیر من از کمان جدا شد، اسب تو به رو درآمد و اینک می دانم که تو مورد حمایت خدای بعل و سایر خدایان هستی و اگر می دانستم تو از طرف بعل و خدایان دیگر مورد حمایت قرار گرفته ای نسبت به تو سوءقصد نمی کردم و به طرف تو تیر پرتاب نمی نمودم !
کوروش گفت در قانون نوشته شده که اگر کسی سوءقصد کند و سوءقصد کننده به مقصود نرسد دستی که با آن می خواسته سوءقصد نماید باید مقطوع گردد. اما من فکر می کنم که هنگامی که به طرف من تیر انداختی با هر دو دست مبادرت به سوءقصد کردی و با یک دست کمان را نگاه داشتی و با دست دیگر زه را کشیدی . ارتب گفت همین طور است. کوروش گفت هر دو دست در سوءقصد گناهکار است و من اگر بخواهم تو را مجازات نمایم باید دستور بدهم که دو دستت را قطع نمایند ولی اگر دو دستت قطع شود دیگر نخواهی توانست نان خود را تحصیل نمایی، این است که من از مجازات تو صرفنظر می کنم.
  ارتب که نمی توانست باور کند پادشاه ایران از مجازاتش گذشته، گفت ای پادشاه آیا مرا به قتل نخواهی رساند؟ کوروش گفت : نه. ارتب گفت ای پادشاه آیا تو دست های مرا نخواهی برید؟ کوروش گفت: نه. ارتب گفت من شنیده بودم که تو هیچ جنایت را بدون مجازات نمی گذاری و اگر یکی از اتباع تو را به قتل برسانند، به طور حتم قاتل را خواهی کشت و اگر او را مجروح نمایند ضارب را به قصاص خواهی رسانید .
کوروش گفت همینطور است.ارتب پرسید پس چرا از مجازات من صرفنظر کرده ای در صورتیکه من میخواستم خودت را به قتل برسانم؟پادشاه ایران گفت:برای اینکه من میتوانم از حق خود صرفنظر کنم، ولی نمیتوانم از حق یکی از اتباع خود صرفنظر نمایم چون در آن صورت مردی ستمگر خواهم شد .
ارتب گفت به راستی که بزرگی و پادشاهی به تو برازنده است و من از امروز به بعد آرزویی ندارم جز این که به تو خدمت کنم و بتوانم به وسیله خدمات خود واقعه امروز را جبران نمایم. کوروش گفت من می گویم تو را وارد خدمت کنند .
 از آن روز به بعد ارتب در سفر و حضر پیوسته با کوروش بود و می خواست که فرصتی به دست آورد و جان خود را در راه کوروش فدا نماید ولی آن را به دست نمی آورد. در آخرین جنگ کوروش که جنگ او با قبایل مسقند بود نیز ارتب حضور داشت و کنار کوروش می جنگید و بعد از آنکه موسس سلسله هخامنشی (کوروش بزرگ ) به قتل رسید، ارتب بود که با ابراز شهامت زیاد جسد کوروش را از میدان جنگ بدر برد و اگر دلیری او به کار نمی افتاد شاید جسد موسس سلسله هخامنشی از مسقند خارج نمی شد و آنها نسبت به آن جسد بی احترامی می کردند، ولی ارتب جسد را از میدان جنگ بدر برد و با جنازه کوروش به پاسارگاد رفت و روزی که جسد کوروش در قبرستان گذاشته شد، کنار قبر با کارد از بالای سینه تا زیر شکم خود را شکافت و افتاد و قبل از اینکه جان بسپارد گفت : بعد از کوروش زندگی برای من ارزش ندارد.

جملات آموزنده کوروش بزرگ

 دستانی که کمک می کنند پاکتر از دستهایی هستند که رو به آسمان دعا می کنند...
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 

 اگر میخواهید دشمنان خود را تنبیه کنید به دوستان خود محبت کنید.

* * * * * * * * ** * * * * * * * * * 

 وقتی توبیخ را با تمجید پایان می دهید، افراد درباره رفتار و عملکرد خود فکر می کنند، نه رفتار و عملکرد شما.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 

 پیش از آنکه پاسخی بدهی با یک نفر مشورت کن ولی پیش از آنکه تصمیم بگیری با چند نفر.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 

 کار بزرگ وجود ندارد، به شرطی که آن را به کارهای کوچکتر تقسیم کنیم.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 

 کارتان را آغاز کنید، توانایی انجامش بدنبال می آید.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 

  انسان همان می شود که اغلب به آن فکر می کند.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 

 همواره بیاد داشته باشید آخرین کلید باقیمانده، شاید بازگشاینده قفل در باشد.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *  

 تنها راهی که به شکست می انجامد، تلاش نکردن است.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 

 دشوارترین قدم، همان قدم اول است.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 

 عمر شما از زمانی شروع می شود که اختیار سرنوشت خویش را در دست می گیرید.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 

  آفتاب به گیاهی حرارت می دهد که سر از خاک بیرون آورده باشد.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 

 من یاور یقین و عدالتم، من زندگی ها خواهم ساخت، من خوشی های بسیار خواهم آورد من ملتم را سربلند ساحت زمین خواهم کرد، زیرا شادمانی او شادمانی من است.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 در سرزمینی که نتوان مردانه زیست، مردانه مردن زندگیست.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 ازکسانیکه از من متنفرند ممنونم، آنان مرا قویترمیکنند. ازکسانیکه مرا دوست دارند ممنونم، آنان قلب مرا  بزرگترمیکنند. از کسانیکه مرا ترک میکنند ممنونم، آنان به من یادآوری میکنند که هیچ چیز تا ابد ماندنی نیست.  ازکسانیکه بامن میمانند ممنونم، آنان مفهوم دوست داشتن واقعی را به من می آموزند.

.* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 راز خوشبختی از زبان کوروش کبیر:1.متنفر نباش 2.عصبای نشو 3.ساده زندگی کن 4.کم توقع باش 5.همیشه  لبخند بزن 6.زیاد ببخش 7.یک دوست خوب داشته باش.  

.* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *    

 در روزگاری که لبخند آدمها به خاطر زمین خوردن توست برخیز تا بگریند. 

.* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 باران باش و ببار ، نپرس کاسه های خالی از آن کیست...؟  

.* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *  

  ایرانی هیچ گاه زانو نمیزند حتی اگر آسمانش کوتاهتر از قامتش باشد.   

.* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *   

  شهریاری که نداند شب مردمانش چگونه به صبح میرسد گورکن گمنامی است که دل به  دفن دانایی بسته است مردمان من امانت آسمانند بر این خاک تلخ، مردمان من خان و مان  من اند

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 به یادتان مى آورم تا همیشه بدانید که زیباترین منش آدمى ، محبت اوست پس ؛ محبت  کنید چه به دوست ، چه به دشمن...! که دوست را بزرگ کند و دشمن را دوست.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

  آزادانه بیندیش , دشمنان را ببخش , گرفتاری را فراموش کن , امیدوار باش , موهبت هارا  بشناس , نگران نباش , بعضی مشکلات را به دست زمان بسپار , ببخش وایثار کن , اعتماد کن تا  بدست آوری , به اختران خیره شو , در همه چیز زیبایی راببین , سخت کوش باش وخردمند ,  برای خود زمان را بساز ، دل بسپار , آهسته رو , درآمدن آفتاب را بنگر , به زندگی اعتماد  کن , ببال , گریه کن اگر بدان نیاز داری...

دشوارترین قدم، همان قدم اول است

متن منشور حقوق بشر کوروش کبیر:اینک که به یاری مزدا ُتاج سلطنت ایران و بابل و کشورها ی جهات اربعه را به سر گذاشته ام اعلام می کنم:که تا روزی که من زنده هستم و مزدا توفیق سلطنت را به من می دهدُ دین و آیین و رسوم ملت هایی که من پادشاه آنها هستم محترم خواهم شمرد و نخواهم گذاشت که حکام و زیر دستان من ُ دین و آیین و رسوم ملتها یی که من پادشاه آنها هستم یا ملت های دیگر را مورد تحقیر قرار دهندو به آنها توهین نمایند.به یاری مزدا تا روزی که زنده هستم هرگز سلطنت خود را بر هیچ ملت تحمیل نخواهم کرد و هر ملت آزاد است مرا به سلطنت قبول کند یا نکند ُ و هر گاه نخواهد مرا پادشاه خود بداند من برای سلطنت آن ملت مبادرت به جنگ نخواهم کرد.به یاری مزدا تا روزی که زنده هستم نخواهم گذاشت کسی به دیگری ظلم کند و اگر شخصی مظلوم واقع شد من حق وی را از ظالم خواهم گرفت و به او خواهم داد و ستمگر را مجازات خواهم کرد.به یاری مزدا تا روزی که زنده هستم نخواهم گذاشت مال منقول یا غیر منقول دیگری را به زور یا به نحو دیگر بدون پرداخت بهای آن و جلب رضایت صاحب آن تصرف نماید.من تا روزی که زنده هستم نخواهم گذاشت که شخصی دیگری را به بیگاری بگیرد و بدون پرداخت مزد وی را به کار وا دارد.من امروز اعلام می کنم که هر کس آزاد است که هر دینی که میل دارد بپرستد و در هر نقطه که میل دارد سکونت کند مشروط بر اینکه حق کسی را غصب ننماید و هر شغلی را که میل دارد پیش بگیرد و مال خود را به هر نحو که مایل است به مصرف برساند مشروط به اینکه به حقوق دیگران لطمه نزند .من اعلام می کنم که هر کس مسئول اعمال خود می باشد و هیچ کس را نباید به مناسبت تقصیر ی که یکی از خویشاوندانش کرده مجازات کرد .مجازات برادر گناهکار و بر عکس به کلی ممنوع است و اگر یک فرد از خانواده یا طایفه ای مرتکب تقصیر می شود فقط مقصر باید مجازات گردد نه دیگران.من تا روزی که زنده هستم نخواهم گذاشت که مردان و زنان را به عنوان غلام و کنیز بفروشند و رسم بردگی باید به کلی از جهان بر افتد .و از مزدا خواهانم که مرا در راه اجرای تعهداتی که نسبت به ملتهای ایران و بابل و ملت های ممالک اربعه به عهده گرفته ام موفق گرداند.دعای کوروش بزرگ در حق سرزمین ایران:اهورامزدا این سرزمین را ُ این مرزوبوم را ُ از کینه از دشمن ُ از دروغ ُ و از خشکسالی حفظ کند.

متن منشور حقوق بشر کوروش کبیر

اینک که به یاری مزدا تاج سلطنت ایران و بابل و کشورهای جهات اربعه را به سر گذاشته ام اعلام می کنم: که تا روزی که من زنده هستم و مزدا توفیق سلطنت را به من می دهد دین و آیین و رسوم ملت هایی که من پادشاه آنها هستم محترم خواهم شمرد و نخواهم گذاشت که حکام و زیر دستان من دین و آیین و رسوم ملتها یی که من پادشاه آنها هستم یا ملت های دیگر را مورد تحقیر قرار دهند و به آنها توهین نمایند.  

به یاری مزدا تا روزی که زنده هستم هرگز سلطنت خود را بر هیچ ملت تحمیل نخواهم کرد و هر ملت آزاد است مرا به سلطنت قبول کند یا نکند و هر گاه نخواهد مرا پادشاه خود بداند من برای سلطنت آن ملت مبادرت به جنگ نخواهم کرد.  

به یاری مزدا تا روزی که زنده هستم نخواهم گذاشت کسی به دیگری ظلم کند  و اگر شخصی مظلوم واقع شد من حق وی را از ظالم خواهم گرفت و به او خواهم داد و ستمگر را مجازات خواهم کرد. به یاری مزدا تا روزی که زنده هستم نخواهم گذاشت مال منقول یا غیر منقول دیگری را به زور یا به نحو دیگر بدون پرداخت بهای آن و جلب رضایت صاحب آن تصرف نماید.من تا روزی که زنده هستم نخواهم گذاشت که شخصی دیگری را به بیگاری بگیرد و بدون پرداخت مزد وی را به کار وا دارد.  

من امروز اعلام می کنم که هر کس آزاد است که هر دینی که میل دارد بپرستد و در هر نقطه که میل دارد سکونت کند مشروط بر اینکه حق کسی را غصب ننماید و هر شغلی را که میل دارد پیش بگیرد و مال خود را به هر نحو که مایل است به مصرف برساند مشروط به اینکه به حقوق دیگران لطمه نزند .  

من اعلام می کنم که هر کس مسئول اعمال خود می باشد و هیچ کس را نباید به مناسبت تقصیر ی که یکی از خویشاوندانش کرده مجازات کرد مجازات برادر گناهکار و بر عکس به کلی ممنوع است و اگر یک فرد از خانواده یا طایفه ای مرتکب تقصیر می شود فقط مقصر باید مجازات گردد نه دیگران.  

من تا روزی که زنده هستم نخواهم گذاشت که مردان و زنان را به عنوان غلام و کنیز بفروشند و رسم بردگی باید به کلی از جهان بر افتد و از مزدا خواهانم که مرا در راه اجرای تعهداتی که نسبت به ملتهای ایران و بابل و ملت های ممالک اربعه به عهده گرفته ام موفق گرداند.